دهه گذشته که به روزهای پایانی آن نزدیک میشویم، مصادف با انقلابی عمیق در عرصه فرهنگ جهانی بود و چهره اینترنت به گونهای که شاید کسی نمیتوانست آن را تصور کند تغییر کرد.
سلبریتیهای اینستاگرامی ظاهر شدند، ستارههای یوتیوبی پا به عرصه گذاشتند، صورتک های اینترنتی محبوبیتی فراگیر یافتند و همه فضای دیجیتالی را ایجاد کردند که امروزه شاهدش هستیم.
اما شاخص ترین این پدیده ها چه بودند و چه تاثیری بر اینترنت گذاشتند؟
یوتیوبرها؛ پدیده دهه
به گزارش ان بی سی، سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ سالهای رشد پدیدهای به نام یوتیوبرها بود. افرادی عادی که با ضبط ویدئوهایی خانگی در زمینههای مختلف، مخاطبینی از سراسر جهان جذب کردند.
جیک پل ۲۲ ساله، که حدود ۲۰ میلیون نفر کانال یوتیوبیاش را دنبال میکنند، اعتقاد دارد که رشد شبکههای اجتماعی کمک کرده تا فرد بتواند به تعداد بیشتری از مخاطبان دسترسی داشته باشد.
وی میگوید: «همه پیشینیه کاری من به خاطر رشد فرهنگ اینترنت است. من با ساخت ویدئوهای شش ثانیهای در سایت واین شروع کردم، بعد از آنکه این سایت به پایان خط رسید به فیسبوک اسبابکشی کردم و در نهایت به یوتیوب آمدم.»
او اضافه می کند یوتیوب به وی این امکان را داده تا بتواند تولیدات خودرا با آدمهای بیشتری به اشتراک بگذارد. اما در عین حال این قضیه مضراتی هم داشته است: «سخت است که در کانون توجه زندگی کنی. من از ۱۷ سالگی تا ۲۲ سالگیام را به گونهای گذراندهام که هر روز میلیونها نفر کارهایم را تماشا میکردهاند. برای همین شما اگر یک اشتباه بکنی زیر ذرهبین خواهی بود.»
جیک پل ۲۲ ساله یک یوتیوبر است با کانالی که حدود ۲۰ میلیون دنبال کننده دارد
جاستین ازاریک یک یوتیوبر دیگر است که ویدئوهایی گاها با بیش از ۱ میلیارد بیننده درمورد تازههای فناوری تولید میکند. او میگوید پیشرفت تلفنهای همراه هوشمند باعث فراگیر تر شدن محصولات دیجیتال شده است و تولید آنها را نیز سادهتر کرده است. در عین حال رقابت نیز بیشتر شده چرا که هرکس به آسانی میتواند وارد بازار شود.
نردسیتی، یک یوتیوبر دیگر که کانالی در زمینه تحلیل خبرها دارد، دلیل محبوبیت کانالهای یوتیوبی را امکان مشارکت مخاطبان در روند تولید محتوا میداند.
او میگوید: «من فکر میکنم یکی از دلایلی که محتوای تولیدی اینترنتی را جذاب میکند مشارکت مخاطبان است... وقتی یک جامعه مخاطب حول یک کانال جمع شد، آنگاه مطابق با خواست خود فرد تولید کننده محتوا را به سمت ایدههای تازهتر سوق میدهد.»
فرهنگ حمله دستهجمعی
از جمله موارد فرهنگی که با رواج شبکههای اجتماعی به وجود آمده است نوعی آزار دستهجمعی است که اصطلاحا Cancel Culture خوانده میشود.
این عبارت به حالتی اطلاق میشود که در آن شخص پس از اظهارنظری بحثبرانگیز، مورد هجوم هزاران مخاطب قرار میگیرد که وی را محکوم میکنند یا مورد سرزنش قرار میدهند.
بنا بر یافتهها، در بیشتر موارد بعدتر مشخص میشود که از اظهارات فرد برداشت اشتباه صورت گرفته یا منظور شخص اظهارنظرکننده غیر از آن چیزی بوده که به اذهان متبادر شده است. با این حال حملات گاه به قدری شدید هستند که تاثیری ویرانگر بر فرد میگذارند.
رواج «میم»ها
شبکههای اجتماعی اعم از توییتر، فیسبوک یا یوتیوب در سالهای اخیر تبدیل به پلتفرمی برای انتشار انواع و اقسام تصویرهای فکاهی شده است که به نام «میم» شهرت دارند.
دولان دارک، که از اولین سازندگان این تصاویر به شمار میرود، میگوید: «در سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ شما هرسال شاید ده میم بزرگ میدیدید که در سطح وب همهگیر شده باشند. الآن در سال ۲۰۱۹ هر ماه ۱۰ میم بزرگ را میبینید.»
دکتر گراندی که او نیز از سازندگان اولیه این تصاویر به شمار میرود با اشاره به اینکه همهگیر شدن سریع میمها طول عمر آنها را کاهش داده میگوید: «میمها خندهدار هستند، به سادگی میتوان آنها را ساخت و به راحتی هم میتوان به اشتراکشان گذاشت.»
دولان دارک میگوید: «اگر از میمها خسته شدید باید بگویم شرمنده، ولی در دهه آینده آنها را در مقیاسی بزرگتر جلوی چشمانتان خواهید دید.»