نخستين نسل حقوق بشر در واقع حقوق مدني و سياسي هستند كه ريشه در ارزشهاي مكتب ليبراليسم كلاسيك دارند و قواعد مطروحه در اين نسل از جمله حقوقي بودند كه براي نخستين بار در نظام حقوق موضوعه به شكل حقوقي مورد شناسايي قرار گرفته و از جايگاه حقوقي برخوردار شدند. اين حقوق منتج از نخستين شعار انقلاب فرانسه در سال 1789 تحت عنوان آزادي بود. هر چند اين اصل در اعلاميه استقلال آمريكايي در سال 1776 و نيز منشور انگليسي حقوق در سال 1689 مطرح شده بود. در واقع در ادبيات حقوق بشر، انواع آزاديهاي بشري به حقوق مدني و سياسي ترجمه شدند و در عمل مورد شناسايي قرار گرفتند. نسل اول حقوق مدني و سياسي حقوق بنياديني چون حق حيات، آزادي عقيده، آزادي بيان، اجتماع، امنيت و ضمانتهاي قضايي را در بر ميگيرد.
نسل دوم حقوق بشر
نسل دوم حقوق بشر، حقوق اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي است. پيدايش اين حقوق به جنگ جهاني دوم به خصوص نطق مشهور رئيس جمهور ايالات متحده آمريكا، فرانكلين روزولت بر ميگردد كه يكي از آزاديهاي چهارگانه را آزادي يا رهايي از احتياج يا نياز (Freedom of want) ميدانست؛ اين آزادي، از اصل دوم انقلاب فرانسه تحت عنوان برابري (egalite) يا (equality) در زبان انگليسي ميباشد. برخي از حقوق اقتصادي و اجتماعي مانند تأمين اجتماعي، كار، سطح مناسب زندگي و آموزش كه در اعلاميه جهاني حقوق بشر 1948 بر شمرده است، در اين گروه جاي ميگيرد. اين حقوق پس از جنگ جهاني دوم با اعمال نفوذ كشورهاي سوسياليست در اعلاميه جهاني حقوق بشر گنجانده شده است. در عين حال در جريان بزرگ اقتصادي 1930 حقوق اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي در ايدئولوژي سوسيال – دموكرات كشورهاي غربي به رسميت شناخته شد. با اين وجود، جنگ سرد موجب جدايي حقوق مدني و سياسي از حقوق اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي گرديد. قواد طبقهبندي شده در اين نسل از جمله حقوقي هستند كه از نظر قانونگذاري و كدگذاري، همزمان با قواعد نسل اول پديد آمدند. اما شناسايي آن به لحاظ فلسفي و نظري پس از حقوق مدني و سياسي است. برخي از اين حقوق عبارتند از كار، تأمين اجتماع، سطح مناسب زندگي، رفاه، حق مشاركت در زندگي فرهنگي و ... كه در اعلاميه جهاني حقوق بشر آمده است.
نسل سوم حقوق بشر
در دهه‌هاي اخير از نسل سوم حقوق بشر سخن به ميان آنده است. حقوقي كه در برخي از قطعنامه هاي سازمان ملل متحد، برنامه ريزي اوليه تعدادي از معاهدات و در منشور آفريقايي حقوق بشر و ملتها از آن ياد شده است. در «حقوق جمعي» واژه اي است كه به نسل سوم حقوق بشر اطلاق مي شود. از ميان حقوقي كه در اين نسل و در واژه مزبور كارايي دارند، مي توان به حق توسعه، حق برخورداري از محيط زيست سالم و حق صلح اشاره كرد. استفن ماركز، نسل جديد حقوق بشر را شامل محيط زيست، توسعه، صلح، ميراث مشترك بشريت، ارتباطات و كمكهاي بشردوستانه مي داند.
مؤلفههاي اصلي حقوق نسل سوم، به معناي برابري و تساوي ابناء بشر يعني مشاركت همه اركان جامعه مدني است كه منجر به افزايش سطح رفاه عمومي ميگردد. در واقع در نسل سوم حقوق بشر، عناوين مسئوليت تا حدود زيادي تغيير كردهاند. مسئول اوليه در دو نسل اول و دوم در حمايت و تضمين حقوق بشر دولت است؛ اما در نسل سوم هر چند مسئوليت اوليه و اساسي با دولت خواهد بود ولي شاخص مشاركتي انواع حقوق نسل سوم، اين مسئوليت را عملاً كمرنگ نموده است.
نسل چهارم حقوق بشر
برخی از افراد، حق ارتباطات را به نسل چهارم حقوق بشر تعبیر کرده‌اند که در کنار حقوقی مثل آزادي بیان و اطلاعات و رسانه‌ها مطرح می‌شود. حق ارتباطات به عنوان نسل چهارم حقوق بشر براي نخستین بار توسط ژان دارسی فرانسوي در سال 1954 در مجله فرانسوي ارتباطات مطرح شد .کارشناسان اذعان دارند بر اینکه امروزه تحقق حقوق مهمی چون حق به حیات یا حق به تعیین سرنوشت بدون برخورداري از حق به ارتباطات به طور کامل میسر نیست. این حق در میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی و میثاق بین‌المللی حقوق اجتماعی، اقتصادي و فرهنگی به طور ضمنی مدنظر قرار گرفته است. قطعنامه 1983،2/3 ،121/4،1974 مصوب یونسکو درباره این حق هستند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر